Bazylika św. Ambrożego w Mediolanie

Święte miejsca: Sant'Ambrogio, Milan
Bazylika św. Ambrożego w Mediolanie (wł. Basilica di Sant'Ambrogio) jest jednym z najstarszych kościołów w Mediolanie.

Wzniesiona między 379 a 386 r. z woli biskupa Mediolanu, św. Ambrożego, została zbudowana w dzielnicy, w której byli pochowani chrześcijanie zamordowani w czasie prześladowań rzymskich. Dlatego właśnie została zadedykowana męczennikom i była nazywana Basilica Martyrium. Sam św. Ambroży chciał umieścić w niej relikwie świętych Satyra, Wiktora, Nabora, Witaliana, Gerwazego i Protazego. Został w niej też pochowany i od tego czasu zmieniła swą nazwę na obecną.

W 784[1] roku zostało tu założone opactwo benedyktyńskie przez arcybiskup Mediolanu Piotra. W IX w. bazylika na polecenie biskupa Angiolberta (824-860) została rozbudowana[1] o nowy chór i kryptę. Pod nim odbywały się obrzędy liturgiczne. W tym samym okresie niecka absydy została ozdobiona wielką, istniejącą do dziś mozaiką Odkupiciel na tronie między męczennikami Protazym i Gerwazym z archaniołami Michałem i Gabrielem, uzupełnioną dwoma epizodami z życia św. Ambrożego.

Do cyborium z epoki paleochrześcijańskiej zostały dodane dwa ozdobne szczyty z tympanonem ozdobione stiukami z X w., które jeszcze dziś są dobrze zachowane. Pod cyborium został umieszczony Ołtarz Świętego Ambrożego, arcydzieło złotnictwa epoki karolińskiej, w złocie, zdobiony srebrem, kamieniami szlachetnymi i emalią. Jest to znak obecności relikwii świętych, które są umieszczone pod ołtarzem i widoczne przez okienko znajdujące się z tyłu.

Bazylika przybrała ostateczny wygląd w latach 1088-1099, kiedy to na polecenia biskupa Anzelma została przebudowana według kanonów architektury romańskiej. Podtrzymany został plan trójnawowy (bez transeptu) z trzema absydami.

Materiał, z jakiego bazylika została zbudowana stanowiły pierwotnie różnokolorowe cegły, kamień i biały tynk. Był to budulec ubogi miejscowego pochodzenia. Służył on również do wznoszenia budynków w okolicznych miejscowościach. Brak wykorzystania cennych materiałów wschodnich należy przypisać duchowi czasu, w którym ludzie nie postrzegają już materii jako przeciwieństwa ducha, ale raczej jako wyraz ludzkiej pracy. W porównaniu do wersji pierwotnej, obecna bazylika zbudowana jest na identycznym planie: trzy nawy z absydami poprzedzone czworokątnym dziedzińcem, otoczonym krużgankami. Fasada jest niska i zwarta. Wnętrze zostało zaprojektowane według najbardziej rozwiniętych wówczas technik. Znajdziemy tam sklepienie krzyżowo-żebrowe z łukami, które zbiegają się w specjalnie do tego przeznaczonej strukturze nośnej. Czworokątny dziedziniec z krużgankami, stojący przed bazyliką, miał swego czasu za zadanie gromadzić katechumenów. Jednakże od XI w. większość wiernych przyjmowała chrzest w dzieciństwie, więc dziedziniec stracił swoją pierwotną rolę i zaczął służyć jako miejsce dyskusji i spotkań o charakterze religijnym lub świeckim. Bazylika posiada dwie dzwonnice. Prawa, zwana dzwonnicą mnichów, pochodzi z VIII w. i ma wygląd surowy, charakterystyczny dla wież obronnych. Lewa natomiast, zwana dzwonnicą kanoników, sięga swymi początkami r. 1144. Prawdopodobnie projektował ją ten sam architekt, który projektował przebudowę bazyliki, ponieważ dzwonnica odzwierciedla te same pomysły architektoniczne, co portyki dziedzińca. Dwa najwyższe piętra zostały dobudowane w 1889 r.

Bazylika stanowi dziś samotny wzór romańskiego stylu lombardzkiego, ponieważ inne budowle tego typu (katedry w Pawii, Novarze czy Vercelli) uległy zniszczeniu lub radykalnej przebudowie. Była ona wzorem dla późniejszego rozwoju architektury romańskiej na terenach, gdzie zaznaczył się wpływ lombardzki. Ciekawy jest wystrój artystyczny bazyliki, w którym łączą sie elementy pre-romańskie z elementami oryginalnymi, takimi jak motywy roślinne czy zwierzęce. Chociaż związany z tradycją bazyliki z IV w., na bazie której został pobudowany, obecny kościół jest wyrazem intensywnej odnowy architektonicznej, szczególnie w kwestii oświetlenia i przestrzeni.

Materiał ten pochodzi ze strony www.pl.wikipedia.org i czeka na zastąpienie nowym i unikatowym tekstem. Powyższy materiał udestępniony jest na zasadach licencji Creative Commons.

Czytaj dalej

Bazylika Najświętszej Maryi Panny powyżej Minerwy

Święte miejsca: Santa Maria sopra Minerva, Rome
Bazylika Najświętszej Maryi Panny powyżej Minerwy (wł. Basilica di Santa Maria sopra Minerva) – bazylika mniejsza w Rzymie, na Piazza della Minerva, w pobliżu Panteonu.

Kościół gotycki, zbudowany na miejscu wcześniejszej świątyni Minerwy, w latach 1280-1370, trójnawowy, na planie krzyża łacińskiego.

Renesansowa fasada zorientowana na zachód. Na placu przed wejściem stoi pomnik marmurowego słonia dźwigającego na swym grzbiecie egipski obelisk. Rzeźba słonia zaprojektowana została przez Berniniego i wykuta przez Ercole Ferratę w 1667. Słoń jako symbol siły, mądrości i pobożności miał uosabiać te cnoty, uchodzące za bazę chrześcijańskiego wychowania. Łaciński napis na cokole głosi: "Zrozum za sprawą tego oto symbolu, że niewzruszona prawda wymaga krzepkiego rozumu" (Documentum intellige robustae mentis esse solidam sapientiam sustinere).

Wewnątrz znajdują się grobowce papieży: Klemensa VII, Leona X, Pawła IV, Urbana VII oraz św. Katarzyny ze Sieny, patronki Włoch, malarza Fra Angelico i arcybiskupa Toledo Bartłomieja Carranzy. W krypcie spoczywa także Józef Szymanowski (1779-1867), polski generał z okresu powstania listopadowego.

Materiał ten pochodzi ze strony www.pl.wikipedia.org i czeka na zastąpienie nowym i unikatowym tekstem. Powyższy materiał udestępniony jest na zasadach licencji Creative Commons.

Czytaj dalej

Bazylika św. Marka w Wenecji

Święte miejsca: St. Mark's Basilica, Venice
Bazylika św. Marka (wł. San Marco) zbudowana została w Wenecji przy placu św. Marka dla pochowania relikwii św. Marka. W 828 kupcy weneccy wykradli jego szczątki z Aleksandrii i przywieźli na lagunę. Pomysł pochowania ciała ewangelisty związany jest z legendą, zgodnie z którą Marek podczas podróży morskiej do Rzymu zatrzymał się na lagunie. Tu ujrzał anioła, który słowami: Pax tibi, Marce evangelista meus, ujawnił jemu miejsce pochowania. Św. Marek został obwołany patronem niezależnej Wenecji (pod zwierzchnictwem Bizancjum był nim św. Teodoryk). Skrzydlaty lew, symbol św. Marka, przytrzymujący otwartą księgę z wyrytymi słowami anioła stał się herbem republiki.

Fundatorem pierwszego kościoła był doża Angelo Partycipazio. Konsekracja odbyła się, w 832 roku ale już w 976 pożar powstały podczas powstania przeciwko doży zniszczył kościół i Pałac Dożów (Palazzo Ducale).

W latach 1063-1094 kościół został odbudowany. Budowla wzorowana na konstantynopolskim kościele św. Apostołów (używana jest także nazwa kościół Dwunastu Apostołów) została zaprojektowana w stylu bizantyjskim na planie krzyża greckiego z pięcioma kopułami rozmieszczonymi nad nawami w ramionach krzyża i nad polem w przecięciu się naw. Konstrukcja czasz przypomina rozwiązania architektury islamu. Podobne kopuły wykonano nad meczetem Umara w Jerozolimie i nad mauzoleum dynastii Fatymidów w Kairze.

Fasada była wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana. Po 1204 dobudowano narteks otaczający ramię wejściowe kościoła. Zgodnie z życzeniem doży Domenico Selvo, każdy statek wenecki zobowiązany był do przywożenia darów służących ozdobie nowej świątyni. Stąd różnorodność stylistyczna wielu detali architektonicznych pochodzących z różnych miejsc i wykonanych na przestrzeni długiego czasu. Mimo wszystko kościół zachował swój pierwotny styl.

Od strony Placu św. Marka kościół zdobi szeroka (52,0 m) fasada z pięcioma portalami zwieńczonymi półkolistymi tympanonami ozdobionymi barwnymi mozaikami. Nad skrajnymi drzwiami po lewej stronie znajduje się mozaika z ok. 1260 roku przedstawiająca fasadę bazyliki (jest to najstarsze zachowane przedstawienie budowli). Mozaika nad drzwiami z lewej strony (obok wejścia środkowego) przedstawia sprowadzenie ciała św. Marka. Środkowy portal zdobi romańskie obramowanie. Na środkowym łuku umieszczono alegorie pór roku i 12 miesięcy, łuk zewnętrzny zdobią postacie rzemieślników weneckich. Mozaika przedstawia zmartwychwstałego Chrystusa. Dekorację drzwi rozpoczęto ok. 1255 roku, a ukończono na początku XIV wieku.

Nad portalami znajduje się pozioma galeria ('Loggia dei Cavalli, dostępna dla zwiedzających). Środkową jej część zdobią cztery konie z kwadrygi. Są to kopie, oryginały znajdują się w Museo Marciano, rzeźby przywiezionej w 1204 roku z konstantynopolskiego hipodromu na polecenie doży Enrico Dandolo. Kwadryga z czwórką koni, wykonana z pozłacanego brązu najprawdopodobniej w II wieku p.n.e. (rzeźba jest datowana na okres od IV wieku p.n.e. do I wieku p.n.e.). Jest to jedyna tego typu rzeźbą zachowana do naszych czasów. Stała się symbolem potęgi miasta. Napoleon Bonaparte, po zdobyciu miasta kazał wywieźć ją do Paryża, skąd powróciła po przejściu miasta pod zwierzchnictwo austriackie. Powyżej galerii, w osiach drzwi, cztery półkoliste pola obramowane ostrymi łukami w stylu późnego gotyku lombardzkiego z elementami wczesnego renesansu florenckiego (XIV-XV wiek). Cztery z nich zdobią XVII-wieczne barokowe mozaiki z scenami z życia Chrystusa. Na szczycie środkowego łuku umieszczona jest statua św. Marka, dzieło Niccolo Lambertiego, poniżej złoty lew św. Marka. W narożniku fasady, przy głównym wejściu do pałacu Dożów, Porta della Carta, umieszczona jest starożytna (z IV wieku) rzeźba z czerwonego porfiru przedstawiająca grupę tetrachów.

Wnętrze bazyliki prezentuje się bardziej jednolicie, jest podzielone rzędami marmurowych kolumn o złoconych, korynckich głowicach. Nad nawami bocznymi umieszczono empory otwarte do wnętrza kościoła. Dolne partie ścian i filarów pokrywają płyty marmuru a powyżej nich oraz na powierzchniach posadzki, kopuł i sklepień umieszczono bogate mozaiki ze złotych i szklanych tesser. Do ich ułożenia doża Domenico Selvo sprowadził artystów z Konstantynopola. Dość szybko dołączyli do nich miejscowi uczniowie, którzy opanowali sztukę wytwarzania tesser ze szkła (jeden z najlepszych warsztatów założono na wyspie Murano). Pierwsze mozaiki w większości zostały uszkodzone przez pożar w 1106 roku. Zastąpiono je wykonanymi przez miejscowych mistrzów w stylu naśladującym sztukę bizantyjską. Cechy bizantyjskie zostały połączone z elementami romańskimi i wczesnochrześcijańskimi. Większość mozaik pochodzi z XII–XV wieku. W sumie pokrywają ok. 4000 m². Bogate sceny figuralne, ornamenty roślinne, geometryczne i zoomorficzne, tworzą bogactwo obrazów trudne do ogarnięcia podczas jednorazowego pobytu we wnętrzu kościoła. Najstarszy fragment mozaiki (z XIII wieku) zachował się w narteksie, jest on inspirowany malarstwem miniaturowym z V – VI wieku.
Złoty Ołtarz (Pala d'Oro)

Za głównym ołtarzem znajduje się cenny zabytek jubilerskiej sztuki bizantyjskiej Złoty Ołtarz (Pala d'Oro). Pierwsza plakietka ołtarza została wykonana w Konstantynopolu w 976 roku, sprowadził ją do bazyliki doża Pietro II Orseolo. W XII wieku została zastąpiona nową, wielokrotnie przerabianą i wzbogacaną. W 1209 roku dodano do jej górnej części sześć kolejnych plakietek przywiezionych z Konstantynopola (pochodzą one z kościoła Hagia Sofia lub klasztoru). Kolejne elementy elementy dodano w 1345 roku. W plakietce o wymiarach 3,40 × 1,40 m umieszczono emaliowane płytki i krążki, figurki i szlachetne i półszlachetne kamienie, w tym 1300 pereł, 300 szmaragdów, 300 szafirów, 400 granatów i 15 rubinów.

W północnej części nawy głównej znajduje się Capitello del Crocifisso. Krucyfiks przywieziony w 1204 z Konstantynopola osłania cyborium wsparte na 6 kolumnach z afrykańskiego marmuru z bizantyjskimi, złoconymi głowicami. Na szczycie baldachimu umieszczono agat o średnicy 31 cm. W kaplicy, we wschodniej części północnego transeptu znajduje się ikona Madonny Nikopea, namalowana w X wieku.

Dwie ambony to zabytek z początków XIV wieku. Z ambony po prawej stronie ołtarza przedstawiano ludności nowego dożę.

Do południowej części transeptu przylega XIV-wieczne baptysterium, ufundowane przez dożę Andreę Dandolo. Ściany baptysterium zdobią mozaiki związane z wenecką szkoła ludową.
Muzyka w bazylice św. Marka[edytuj]

Od połowy XVI wieku przez mniej więcej sto lat bazylika św. Marka była jednym z najważniejszych ośrodków muzycznych w Europie. Pracowali w niej najwybitniejsi kompozytorzy, głównie flamandzcy i włoscy. Senat republiki przywiązywał bowiem do muzyki wielką wagę, gdyż podobnie jak na dworach, pełniła ona ważną rolę podczas wszelkich uroczystości. Efektowność muzyki była świadectwem zamożności i potęgi miasta. Z okazji ceremonii kościelnych (40 świąt kościelnych rocznie, najokazalsze – Boże Narodzenie, Wielkanoc i Wniebowzięcie Matki Boskiej) organizowano procesje, w których maestro di capella kroczył z zespołem muzyków zaraz po orszaku doży. O wyjątkowej pozycji dyrektora muzyki w bazylice najlepiej zaświadczał jednak fakt, że to on otrzymywał najwyższą pensję (na książęcych dworach z reguły najwyżej opłacano solistów-śpiewaków), a w dokumentach archiwalnych wymieniany jest tuż po prokuratorach, nieomal zrównany z dostojnikami pochodzącymi ze znakomitych rodów.

Muzykę w bazylice często wykonywały co najmniej dwa chóry i zespoły instrumentalne, rozmieszczone w emporach po przeciwnych stronach. Utwory takie uchodziły za najwspanialszą muzykę, jakiej można było wówczas posłuchać w Europie. Ponieważ w Wenecji były pierwsze drukarnie nutowe, więc utwory takie upowszechniały się stopniowo w całej Europie, gdzie chętnie naśladowano ów styl, w historii muzyki nazwany szkołą wenecką.

Najwybitniejszymi kapelmistrzami w bazylice św. Marka byli Adrian Willaert (1527-1562), Cypriano de Rore (1563-1564), Giovanni Zarlino (1565-1590), B. Donato (1590-1603), G. Croce (1603-1609), G. C. Martinengo (1609-1613) i Claudio Monteverdi (1613-1643). Najwybitniejszymi organiści byli natomiast Claudio Merulo, Andrea Gabrieli i Giovanni Gabrieli.

Materiał ten pochodzi ze strony www.pl.wikipedia.org i czeka na zastąpienie nowym i unikatowym tekstem. Powyższy materiał udestępniony jest na zasadach licencji Creative Commons.

Czytaj dalej

Katedra w Weronie

Święte miejsca: Verona Cathedral
Katedra w Weronie (włoski: Cattedrale di Santa Maria Matricolare lub Duomo di Verona) - katedra w Weronie, w północnych Włoszech.

Została wzniesiona na gruzach dwóch kościołów zniszczonych przez trzęsienie ziemi w 1117. Zbudowana w stylu romańskim, katedra została konsekrowana w dniu 13 września 1187. Struktura została później zmieniona przez kilka renowacji, chociaż plan katedry pozostał niezmieniony.

Materiał ten pochodzi ze strony www.pl.wikipedia.org i czeka na zastąpienie nowym i unikatowym tekstem. Powyższy materiał udestępniony jest na zasadach licencji Creative Commons.

Czytaj dalej

Klasztor Hieronimitów

Święte miejsca: Klasztor hieronimitów (port. Mosteiro dos Jerónimos) w lizbońskiej dzielnicy Belém - budowa klasztoru rozpoczęła w 1502 z polecenia króla Manuela I jako wyraz dziękczynienia za szczęśliwą wyprawę Vasco da Gamy do Indii, zakończyła w roku 1551, kiedy jego syn Jan III zrezygnował z jej finansowania. Powstała na miejscu kaplicy Ermida do Restelo (Capela de Săo Jerónimo), założonej w tym miejscu przez Henryka Żeglarza.

W budowie klasztoru uczestniczyli: Diogo de Boitaca (1460-1528), João de Castilho (1475-1552), Diogo de Torralva (1500-1566) i Jerónimo de Ruao (1530-1601). Klasztor uważany jest za perłę stylu manuelińskiego, będącego połączeniem gotyku i renesansu.

Do roku 1934 klasztor był pod opieką zakonu św. Hieronima stąd jego nazwa. W roku 1983 budowla została wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

W klasztorze znajdują się groby króla Manuela I i jego żony Marii Aragońskiej oraz króla Jana III i jego żony Katarzyny Habsburg. Są też tam nagrobki żeglarza Vasco da Gamy (1468-1523) i pisarza Luisa de Camões (1527-1570).

13 grudnia 2007 r., podczas szczytu Unii Europejskiej, na terenie klasztoru podpisano formalnie tzw. Traktat Reformujący Unię Europejską, odtąd nazywany Traktatem Lizbońskim.

Materiał ten pochodzi ze strony www.pl.wikipedia.org i czeka na zastąpienie nowym i unikatowym tekstem. Powyższy materiał udestępniony jest na zasadach licencji Creative Commons.

Czytaj dalej

Matka Boża Fatimska

Święte miejsca: Shrine of Our Lady of Fatima
Matka Boża Fatimska to wezwanie Matki Bożej, która objawiła się trojgu pasterzy z Fatimy - Francisco i Jacinta Marto oraz Lucia dos Santos. Kościół katolicki uznał te objawienia za nie będące w sprzeczności z doktryną. Za cud uznał je w 1930. Matka Boża zachęcała dzieci z Fatimy do pokuty za dusze w czyśćcu, do odmawiania codziennie Różańca w intencji nawrócenia grzeszników oraz do modlitwy za pokój. Prosiła ich też o wybudowanie jej kapliczki w tym miejscu w Fatimie.

Już od roku 1927 przybywały do Fatimy zbiorowe pielgrzymki z innych krajów. W latach 1928–1953 w miejscu objawień wzniesiono bazylikę Matki Boskiej Różańcowej, tam też jest pochowana trójka pastuszków. W 1967 ponad milion pielgrzymów z całego świata uczestniczyło we mszy świętej celebrowanej przez papieża Pawła VI. Każdego roku do Sanktuarium w Fatimie przybywa ponad 5 milionów pielgrzymów z całego świata.

Materiał ten pochodzi ze strony www.pl.wikipedia.org i czeka na zastąpienie nowym i unikatowym tekstem. Powyższy materiał udestępniony jest na zasadach licencji Creative Commons.

Czytaj dalej

Katedra Sé w Lizbonie

Lisbon Cathedral
Katedra Najświętszej Maryi Panny w Lizbonie (port. Sé de Lisboa) – katedra rzymskokatolicka w Lizbonie, stolicy Portugalii zbudowana w 1150 roku w stylu romańskim upamiętnia wyzwolenie miasta spod władzy Maurów. Budowla zajmuje miejsce, na którym w dawnej Lishbunie wznosił się główny mauretański meczet. Katedra posiada portal, ogromne rozetowe okna i dwie wieżyczki. Wnętrze świątyni w XVIII wieku z rozkazu króla Jana V wykończono w stylu rokokowym.

Materiał ten pochodzi ze strony www.pl.wikipedia.org i czeka na zastąpienie nowym i unikatowym tekstem. Powyższy materiał udestępniony jest na zasadach licencji Creative Commons.

Czytaj dalej